Blijf schrijven in het AI-tijdperk
Beeld je in: een universum waarin het schrijven ooit als een toverachtige handeling werd beschouwd. Waar een schrijftoestel niet enkel inkt, maar ook de essentie op het papier vastlegde. Waar verhalen, correspondentie en zelfs lijstjes voor boodschappen doordrenkt waren met eigenheid, humor en af en toe een vleugje drama.
Tegenwoordig, in een tijd waarin zelfs je koelkast je aankopen voorschrijft en AI je berichten op LinkedIn schrijft, lijkt die betoverende glans langzaam te vervagen. Het schrijven, eens een welspruit van vreugde en creativiteit, is ontaard in een zeldzaam vakmanschap, wat een gevoel van melancholie oproept.
De cijfers spreken overigens boekdelen. Tegenwoordig is het indrukwekkende feit dat meer dan 80% van de wereldbevolking in staat is te lezen en te schrijven een opmerkelijke vooruitgang vergeleken met de schamele 12% in 1820. Maar waar vind je nu echt schrijfkunst? Die kunst is schaarser dan een met de hand geschreven liefdesbrief op Valentijnsdag.
Slechts een handvol mensen heeft het vermogen om woorden te vormen tot iets wat de ziel beroert, tot inspiratie aanzet of aanzet tot reflectie. En de tendens is afnemend: kinderen starten met veel enthousiasme aan hun avontuur in de wereld van het schrijven, maar dat vuur dooft al snel. Als ze de leeftijd van zestien bereiken, vindt nog maar een kwart plezier in schrijven, en dagelijks schrijven in hun vrije tijd is voor minder dan één op de vijf jongeren haalbaar.
Mijn pen vond zijn weg terug na een verrassende wending.
Soms werpt het leven je zowel letterlijk als figuurlijk van je paard. Die niet zo koude novemberdag vond ik mezelf ineens op de grond van het Noorderplantsoen (nou, ik niet, want ik was buiten westen), dankzij een onfortuinlijke botsing met het asfalt. Mijn hart, dat kennelijk zijn eigen plannen had, vond het tijd voor een onderbreking, wat resulteerde in een heftige klap, een beschadigd hoofd en enkele fracturen.
Gelukkig liet mijn geheugen me tijdens het voorval in de steek, maar de gevolgen waren allesbehalve onduidelijk: wekenlang revalideren in het ziekenhuis en Beatrixoord, en mezelf opnieuw leren vertrouwen op een lichaam dat niet langer vanzelfsprekend meewerkte.
Wat me het duidelijkst is bijgebleven? Het ging niet alleen om het herstel van het lichaam, maar vooral om de opgave om het schrijven opnieuw onder de knie te krijgen. Mijn linkerzijde weigerde te doen wat ik van haar verlangde en toevallig ben ik nu net linkshandig.
De allereerste confrontatie met pen en papier was een echte uitdaging: handtekeningen die meer leken op hedendaagse kunst dan op mijn vertrouwde krabbels, met onzekere lijnen en een motoriek die me voortdurend op de proef stelde.
Toch ontdekte ik in die strijd iets wat ik lange tijd als normaal beschouwde: de vreugde en de energie van het schrijven, zelfs wanneer elke letter voelde als een triomf.
Deze fase heeft me opnieuw doen beseffen hoe kostbaar het is om je gedachten en emotionele wereld op papier te vangen. Voor mij transformeerde schrijven tot een bron van genezing, een methode om de nieuwe werkelijkheid te omarmen en hoofd en hart weer in harmonie te brengen. Elke wankele letter vertegenwoordigde een stap vooruit.
Een herinnering dat schrijven, of het nu eenvoudig of uitdagend is, altijd kan dienen als een bron van blijdschap en verbinding. Ik hield in die tijd ook een dagelijks journaal bij.
En dan is daar ook de digitale tsunami
AI heeft zijn status als een schattig snufje voor geeks achtergelaten en is nu uitgegroeid tot een invloedrijke kracht binnen de wereld van de schrijfkunst. Op LinkedIn is nu meer dan de helft van de content geproduceerd door kunstmatige intelligentie, terwijl op Facebook het percentage teksten dat door AI is gecreëerd ook de 50% nadert. Wat zijn de vooruitzichten? We bewegen richting een digitale realiteit waarin maar liefst negen van de tien berichten voortkomen uit de creatie van een algoritme.
Welke implicaties heeft dit voor de toekomst van het schrijversvak? Zal de menselijke stem voor altijd een bijrol spelen in de annalen van de literatuur? Is er misschien een sprankje hoop aan de horizon voor degenen die nog geloven in de magie van het handgeschreven woord, de intieme klank en de bijzondere flair?
In deze blog ga ik je meenemen op een reis langs de ongeschonden uithoeken van het hedendaagse schrijverschap. We duiken diep in de cijfers, leggen de redenen bloot voor het verlies van schrijfplezier en verkennen de invloed van AI op creativiteit, authenticiteit en verbinding. Bereid je voor op doordachte waarnemingen, een snufje ironie en een hartelijke uitnodiging om de pen niet voor altijd in de hoek te zetten. Als schrijven een vorm van kunst is, dan breekt hier een nieuwe renaissance aan.
De koude waarheden achter het verloren schrijfgeluk
Laten we starten met een tegenstrijdigheid die bijna poëtisch aanvoelt in zijn bitterheid: nog nooit waren er zoveel mensen in staat om te lezen en te schrijven, en toch lijkt authentiek schrijftalent zo ongekend zeldzaam. In 1820 was slechts 12% van de wereldbevolking in staat om te lezen en te schrijven; tegenwoordig staat dat percentage boven de 80%!
De pool van mogelijke schrijvers is daardoor flink uitgebreid. Echter, zoals elke visser zich realiseert: het hebben van een uitgestrekte vijver garandeert niet per definitie het vangen van een indrukwekkende karper.
Er bestaat een wereld van verschil tussen de vaardigheid om te schrijven en het bezitten van schrijftalent. De meeste mensen hebben de fundamentele vaardigheden onder de knie: het schrijven van een e-mail, het versturen van een WhatsApp-bericht en het opstellen van een boodschappenlijstje.
Maar kan je woorden laten wervelen, ermee raken en overtuigen? Dat is voorbehouden aan een exclusief gezelschap. Schattingen wijzen erop dat minder dan 1% van de wereldbevolking beschikt over werkelijk buitengewone schrijfvaardigheden.
Het is de tijdloze Pareto-regel: een selecte groep auteurs produceert het merendeel van de hoogwaardige teksten.
Van onschuldige vreugde in de kindertijd naar de apathische onverschilligheid van de adolescentie
De statistieken met betrekking tot schrijfplezier zijn ronduit schokkend. Aan het begin van hun schoolloopbaan beleeft maar liefst 72% van de kinderen plezier aan schrijven, maar op 16-jarige leeftijd is dat aantal gedaald tot slechts 26,4%. De neergang blijft aanhouden: in 2024 geeft minder dan een derde (28,7%) van de kinderen en jongeren tussen de 8 en 18 jaar aan dat ze plezier ervaren in het schrijven tijdens hun vrije uurtjes. Elke dag schrijven? Alleen 11,1% van deze groep blijft dat nog doen. In de afgelopen twaalf maanden is dat cijfer gehalveerd.
Met de jaren vermindert de vreugde in het schrijven gestaag. Specifiek jongens ondervinden de meeste hinder: het plezier in schrijven is bij jongens van 5 tot 8 jaar in slechts een jaar tijd met bijna 12 procentpunt gedaald.
Hoewel meisjes iets beter presteren, vertoont ook hun ontwikkeling een afnemende trend. Onderzoek toont aan dat kinderen uit minderbedeelde gezinnen, die recht hebben op gratis schoolmaaltijden, zelfs meer plezier ervaren in het schrijven dan hun welgestelde leeftijdsgenoten. Dit is een duidelijk bewijs dat creativiteit niet automatisch samenhangt met een goedgevulde broodtrommel.
Wat drijft kinderen om hun pen nog ter hand te nemen?
Voor degenen die nog steeds de pen ter hand nemen, is creativiteit de ultieme inspiratiebron: maar liefst 59,1% van de kinderen en jongeren schrijft om hun verbeelding de vrije loop te laten, 52,8% doet dat om hun gedachten te verwoorden, en 47,7% om hun emoties te delen. Schrijven als een vorm van therapie, een bevrijdende uitlaatklep, een middel om de complexiteit van de wereld te doorgronden. Het zijn tijdloze drijfveren die zelfs ChatGPT niet kan nabootsen.
De professionele schrijver: een soort die op het punt staat te verdwijnen?
Professioneel schrijven vormt een unieke specialisatie. In de Verenigde Staten telde men in 2023 ongeveer 49.500 actieve professionele schrijvers en auteurs. Een klein percentage van de totale beroepsbevolking, en zelfs een daling ten opzichte van eerdere jaren. Over de hele wereld zijn er talloze individuen die zichzelf als auteur beschouwen, maar het aantal dat daadwerkelijk met het schrijven zijn of haar levensonderhoud verdient, is beperkt en daalt gestaag.
De toenemende invloed van kunstmatige intelligentie, gecombineerd met de financiële druk die op media en uitgeverijen rust, leidt tot een afname van het aantal betaalde schrijfopdrachten, vooral binnen de klassieke domeinen zoals journalistiek en televisie.
De golf van kunstmatige intelligentie: van de menselijke stem naar een algoritmische mengelmoes
En dan hebben we de olifant in de kamer: kunstmatige intelligentie. Sinds de introductie van ChatGPT aan het einde van 2022 hebben AI-geproduceerde teksten een ongekende opmars gekend.
Op LinkedIn is maar liefst 54% van de uitgebreide berichten vervaardigd door kunstmatige intelligentie, terwijl dit percentage op Facebook 41% bedraagt en deze stijging lijkt zich voort te zetten.
Contentmarketeers hebben massaal de switch gemaakt: nu benut maar liefst 90% kunstmatige intelligentie voor zijn werkzaamheden, vergeleken met slechts 65% in 2023. Men verwacht dat tegen 2025 maar liefst 90% van de online berichten afkomstig zal zijn van kunstmatige intelligentie.
De voordelen zijn legio: AI produceert razendsnel, is kostenefficiënt en kan in grote hoeveelheden werken. Voor ondernemingen is het een zegen, terwijl het voor auteurs een ware kwaal kan zijn. De vraag naar menselijke copywriters en contentmakers neemt af, vooral als het gaat om reguliere teksten en grootschalige content. Kwaliteit raakt op de achtergrond in het voordeel van kwantiteit; originaliteit wijkt voor efficiëntie.
De consequentie: een eentonige woordkeuze, afgenomen vertrouwen en een gebrek aan oorspronkelijkheid.
Hoe beïnvloedt deze golf van AI de toestand van onze communicatie?
Studies tonen aan dat teksten die door AI zijn geproduceerd vaak worden beschouwd als minder geloofwaardig, minder hartelijk en minder oprecht. De taal verliest aan diepte, terwijl de stijl eenvormiger wordt.
De subtiele schakeringen van de menselijkheid, de verrassende wendingen en de intieme klank verwateren geleidelijk uit onze gedeelde woordenschat. Dit vormt een duidelijke bedreiging voor mensen in creatieve vakken. Werkgelegenheid vervliegt, terwijl de normen voor werkelijk uniek werk steeds strenger worden.
Gelijktijdig opent AI de deur naar nieuwe mogelijkheden: het versnellen van contentcreatie, het verbeteren van toegankelijkheid en het vergroten van personalisatie. Toch blijft het een uitdaging om de menselijke essentie niet te laten verloren gaan in de oceaan van digitalisering.
De hoop en de onverbiddelijke blijdschap van het schrijven met een pen
De menselijke pen is niet omgekomen; hij geniet enkel van een welverdiende slaap. In een wereld waarin algoritmes de scepter zwaaien en teksten, voortgebracht door AI, het web overstromen, lijkt het wel of de menselijke schrijver een zeldzame diersoort is geworden. Toch straalt er een sprankje hoop aan de horizon voor degenen die nog steeds geloven in de kracht van oprechte woorden en de betovering van het schrijfproces zelf.
Waarom het vervaardigen van teksten nog steeds van cruciaal belang is
Hoewel technologie steeds verder vooruitgang boekt, blijven de bijzondere voordelen van het schrijven onmiskenbaar en onvervangbaar. Handmatig schrijven stimuleert gebieden in de hersenen die bij het typen nauwelijks worden geprikkeld. Het stimuleert je geheugen, prikkelt je creativiteit en brengt kalmte in je gedachten. Het is een gelegenheid voor concentratie, een korte ontsnapping aan de drukte van de digitale wereld.
Daarnaast fungeert schrijven als een veilige haven voor je emoties en gedachten; het biedt een prachtige gelegenheid om zowel letterlijk als figuurlijk je innerlijke wereld te structureren.
Herontdek de blijdschap van het schrijven met een paar handige suggesties
Hoe kun je het genot van schrijven levendig houden, zelfs wanneer de wereld om je heen steeds meer wordt gedomineerd door AI? Hieronder vind je enkele praktische adviezen om je pen (of toetsenbord) weer in beweging te brengen:
- Neem elke dag even de tijd om te schrijven, zelfs al zijn het maar tien minuutjes. Wanneer je elke dag schrijft, ontwikkel je je creatieve capaciteiten en wordt het eenvoudiger om de juiste woorden te kiezen. Transformeer het tot een heilig ritueel: of het nu gaat om een dagboek, een kort verhaal of een LinkedIn-post. Alles is waardevol!
- Laat de gedachte varen dat alles vlekkeloos moet zijn. Schakel je innerlijke criticus tijdelijk uit. Schrijven is geen competitie om perfectie; het is een kunstvorm die draait om zelfexpressie. Het is volkomen toegestaan om fouten te maken, sterker nog, het is een essentieel onderdeel van leren.
- Zorg voor een geschikte sfeer. Vind een plek waar je je helemaal op je gemak voelt. Of je nu vertoeft in een bruisend café of in een serene zolderkamer, zodra je je daar vrij en onbevangen voelt, zal de creativiteit moeiteloos stromen.
- Zoek gezelschap van degenen die je aanmoedigen en ondersteunen. Verdeel je geschriften met diegenen die je inspireren en motiveren. Inzichten van medestanders stimuleren je ontwikkeling en zorgen voor een blijvende vreugde in je bezigheden.
- Zet schrijfoefeningen in om de creativiteit op gang te brengen. Stel een timer in voor tien minuten en laat de woorden stromen zonder onderbreking, over alles wat er in je gedachten opduikt. Het doet er niet toe waarover, zolang je maar de pen op papier zet. Je zult ontdekken dat de inspiratie je als vanzelf tegemoetkomt. Verwen jezelf met de welverdiende rust en vrijheid.
- Verdeel je werk in segmenten en gun jezelf oprechte pauzes. Gewoon een stukje lopen, een dampende mok koffie genieten, en dan weer op pad. Op deze manier blijft de vreugde van het schrijven intact en voorkom je dat het als een verplichting aanvoelt.
De harmonie: de mens en de machine samen.
AI is geen tegenstander, maar eerder een waardevolle assistent. Toepassen waar het rendement verhoogt; voor gegevens, beknopte overzichten of gangbare teksten. Maar hou de ware kunst van het schrijven, de verhalen doordrenkt met emotie en subtiliteit, liever voor jezelf.
Op dit moment is er een sterke vraag naar oprechte stemmen en persoonlijke ervaringen. Naar woorden die niet alleen kennis overdragen, maar ook emotioneel aanspreken en verbinding creëren.
Laatste overweging: schrijf jezelf naar wat geluk
De schrijfwereld van morgen draait niet om de keuze tussen mens of machine, maar om het ontdekken van een harmonieuze samenwerking. Laat kunstmatige intelligentie de rommel opknappen, maar herstel de blijdschap van het schrijven. Schrijven is meer dan enkel een kunst; het weerspiegelt een bepaalde levensfilosofie. Het draait om de vaardigheid om te vertragen, om te overdenken en om verbindingen te leggen.
Conclusie
Neem die pen weer ter hand, open dat onbeschreven blad en geef jezelf de kans om te experimenteren, te struikelen en te stralen.
Zolang er mensen zijn die hun pen hanteren om emoties te ervaren, inzichten te vergaren en verbinding te maken, zal de betovering van de geschreven taal altijd blijven bestaan.
Een ode aan de pen dus.
Peter van der Steege